Met z’n vieren zaten we aan de vierkante tafel, die in het midden van het huis stond. Zijn echtgenote, zijn dochter, schoonzoon en ik.
‘Laten we beginnen’, zei ik. Maar gho, waar begin je wanneer je het meest ondenkbare moet doen: de uitvaartceremonie van je man, papa en schoonpapa plannen. De verslagenheid was op hun gezicht af te lezen. ‘Hoe kan ik het leven van mijn papa in slechts één afscheidsmoment samenvatten?’, vroeg zijn dochter.
Om niet verdwaald te raken tussen de vele anekdotes haalde haar mama een fotoalbum boven. Een groot, dik boek met stevige bladen, die elk voorzien waren van een pergamijn velletje. Sommige plakkertjes waren verdwenen, waardoor de foto’s los tussen het album zaten, of was het pergamijn papiertje geplooid. Die onperfectheden zijn de charmes van de zeldzame albums waarin foto’s nog geplakt worden.
Aan de hand van chronologisch geordende beelden – eerst zwart/wit, nadien in kleur – kwamen ze op hun verhaal. Tot het album bijna overbodig werd. Vaak zaten we al verder in de tijd, terwijl het boek op éénzelfde bladzijde bleef liggen. Óf sprongen we terug in de tijd, omdat hen nog een anekdote te binnen schoot.
Zo gaat dat met herinneringen…
We do not remember days,
we remember moments.
En dat is exact waarom een persoonlijk afscheidsmoment geen opsomming is van datums; geen standaardteksten die bol staan van historische feiten uit het leven van de overledene. Een zinvol afscheid is er één waarbij we herinneringen delen en onder woorden brengen wat de persoon in kwestie voor ons betekend heeft.
Maar het is zoals zijn dochter zei: ‘Hoe kan je een heel leven in één moment samenvatten?’ Dat is inderdaad onmogelijk; er is zo veel om te vertellen. Op zo’n moment kan een ritueelbegeleider (of een ceremoniespreker) het verschil maken. In dit artikel schreven we al over het nut van zo’n persoon en wat zijn of haar taken zijn. Maar je hoeft op hem of haar niet te wachten om te starten met de voorbereidingen. De volgende vragen kunnen je hierbij helpen, en zullen een leidraad zijn tijdens het gesprek met de ritueelbegeleider.
- Wie was de overledene voor jou en wat heeft hij of zij voor jou betekend?
- Als je de overledene zou omschrijven in 5 woorden, welke zijn dat dan?
- Wanneer je aan de overledene denkt, wat is het eerste dat in je opkomt? Zijn er verhalen, anekdotes of herinneringen waar je aan denkt?
- Wat typeerde hem/haar? (Dat kan een bepaalde uitspraak zijn, een levensmotto, een kledingstijl, zijn/haar manier van in het leven te staan, een tekst, een muzieknummer, een hobby, een passie, een karaktereigenschap, etc.)
- Wat waren zijn of haar drijfveren in dit leven?
- Welke gebeurtenissen in het leven van de overledene hadden een belangrijke betekenis?
- Met welke persoonlijkheidskenmerken kon je minder goed overweg? Waarin ergerde je je soms?
- Welke symbolen of rituelen wil je verwerken in de ceremonie? Hebben bepaalde elementen een bijzondere betekenis en wil je die verwerken in de ceremonie?
- Wil je iets actief doen tijdens de ceremonie? (een tekst lezen, de kist/urne dragen, een kaars aansteken, bloemen leggen, muziek maken, een gedicht brengen, etc.)
- Zijn er nog andere mensen (familie, vrienden, collega’s, …) die iets willen doen of zeggen?
- Welke muziek wil je verwerken in de ceremonie?
- Welk beeld heb je van de uitvaartceremonie? (Hoe verloopt het begin en het einde, wat is de volgorde van de teksten/brieven, waar komt welk muzieknummer, wanneer worden er foto’s getoond?, etc.)
Omdat er van een persoonlijk afscheid geen kopie bestaat, en de mogelijkheden eindeloos zijn, begrijpen we heel goed dat je niet weet waar te beginnen. En dan hebben we het nog niet gehad over het immens verdriet dat jou lam slaat van de pijn. Daarom. Bel ons op (0472/87 93 95). Snel schakelen is wat wij doen, om jou te helpen bij deze levensbelangrijke taak.
